hodowca20

Na rynku dostępnych jest wiele zróżnicowanych źródeł ciepła zarówno dedykowanych dla gadów, jak i wykorzystywanych zupełnie do innych celów jednak świetnie sprawdzających się w terrariach.

Poniżej przedstawiamy kilka z najczęściej stosowanych rozwiązań, jak również te nie polecane dla agam, które zostały oznaczone kolorem czerwonym:

1) Żarówki koncentryczne tzw. lustrzanki

Żarówki tego typu idealnie nadają się do regulacji temperatury w terrarium i są najtańszym a jednocześnie jednym z najskuteczniejszych rozwiązań. Dostępne są żarówki różnych producentów mające różnorodną moc a tym samym emisję ciepła. Żarówki tego typu w przeciwieństwie do standardowych mają ograniczony do stożka obszar emisji światła, a tym samym ukierunkowaną emisję ciepła. Dzięki zastosowaniu tego typu żarówek możemy w danym miejscu terrarium wydzielić niewielki obszar, w którym zwierze będzie mogło wygrzewać organizm, a ukierunkowany strumień energii cieplnej pozwala na stworzenie wymaganego gradientu temperaturowego.

Żarówki należy montować pod sufitem terrarium w takim oddaleniu od ścianek, aby agamy nie miały możliwości wskoczenia na nie, gdyż może to wiązać się z poważnym poparzeniem. Należy również zachować dość dużą odległość żarówki od dna bądź półki przy której chcemy utrzymać stałą temperaturę, gdyż nawet przy mocy 25 W temperatura blisko źródła ciepła jest bardzo wysoka.

Bardzo dobrym i wygodnym rozwiązaniem jest umieszczenie obudowy na żarówkę na regulowanym i przytwierdzonym do sufitu terrarium ramieniu (takim jak do lampki) co pozwoli na skierowanie lampy i ciepła w dowolny punkt terrarium np. na korzeń czy też półkę.

Moc żarówki należy dobrać do wymiarów konkretnego terrarium i w zależności od temperatury panującej na zewnątrz, a także izolacji zbiornika. Ze względu na to, że nie można podać uniwersalnego rozwiązania, najlepiej jest kupić kilka żarówek różnej mocy i zmierzyć temperatury przy nich. Generalnie można powiedzieć, iż w niskich terrariach rzędu 50-60 cm wysokości stosuje się żarówki mocy od 25-60W, natomiast w wyższych zbiornikach można pokusić się już o inne rozwiązania.

2) Promienniki podczerwieni

Promienniki tego typu są dużo droższe i wyglądem praktycznie nie różnią się od zwykłych lustrzanek. Jednak lampy tego typu mają przeważniedużo większą moc i emitują większe ilości ciepła. Ze względu na większą wydajność promienniki takie jak Helios mogą być umieszczane w znacznie większej odległości od powierzchni dna, jedynie w wysokich terrariach.

3) Promienniki ceramiczne

Promienniki tego typu zazwyczaj występują w formie przypominającej kształtem żarówkę i dostosowane są do standardowych gwintów, jednak obudowane są nieprzezroczystą i dobrze przewodzącą ciepło warstwą ceramiki, co umożliwia dużą emisję ciepła bez wydzielania światła. Ze względu na swoje właściwości promienniki ceramiczne można stosować do ogrzewania dziennego w połączeniu z odpowiednim źródłem światła lub też do ogrzewania nocnego, w przypadku gdy temperatura w terrarium spada poniżej 18-20 stopni. Zazwyczaj promienniki ceramiczne mają bardzo dużą moc i emitują duże ilości ciepła dlatego też przeznaczone są raczej do odpowiednio wysokich i dużych terrariów.


Wszystkie przedstawione powyżej rozwiązania bardzo dobrze sprawdzają się w terrariach dla agam, gdyż przy ich zastosowaniu zwierzęta pobierają ciepło docierające z góry co odpowiada warunkom występującym w naturze. Dodatkowo przy zachowaniu odpowiedniego gradientu temperatur zwierze ma możliwość ucieczki przed nadmiernym ciepłem zarówno do kryjówki jak i niżej położonych partii terrarium.

4) Kable i maty grzewcze

Kable jak również maty grzewcze montowane są zazwyczaj na powierzchni dna terrarium lub bezpośrednio pod dnem. Wydzielając ciepło elementy te nagrzewają podłoże i dno, z których ku górze unosi się ciepłe powietrze. Powietrze w tak ogrzewanym terrarium bardzo szybko wysycha do poziomu, przy którym może u zwierząt wystąpić poważne podrażnienie błon śluzowych i oczu. Dodatkowo wysuszone podłoże zaczyna pylić co w połączeniu z niską wilgotnością może w konsekwencji przy długotrwałym stosowaniu doprowadzić do chorób układu oddechowego gadów.

W warunkach naturalnych agamy odbierają ciepło docierające z góry i dodatkowo za pomocą zmian ubarwienia grzbietu mogą regulować ilość przyswajanej energii cieplnej. Natomiast w przypadku użycia kabli grzewczych i mat, zwierze nie ma możliwości regulacji docierającego ciepła ani też nie odczuwa zwiększonej temperatury co może doprowadzić do śmierci z przegrzania. Poza tym agamy instynktownie poszukują ochłodzenia w niższych partiach terrarium i nie powinny być dogrzewane od spodu.

Dodatkowo w przypadku umieszczenia kabla wewnątrz zbiornika i bez osłony istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo uszkodzenia go przez kopiącego zwierzaka co w przypadku przebicia może zabić zwierze.

5) Kamienie grzewcze

Podobnie jak w przypadku mat i kabli, kamienie nie są wskazane do stosowania w terrariach dla agam. Choć w przypadku użycia kamieni ze względu na małą ich powierzchnie nie istnieje tak duże ryzyko przesuszenia powietrza, agamy wygrzewające się na nich samodzielnie mogą nie wyczuć momentu, gdy ich ciało ulegnie przegrzaniu.

OŚWIETLENIE

Najważniejszym składnikiem światła, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu zwierząt, są promienie UV. Na uwagę zasługuje fakt, że wiele dostępnych na rynku żarówek przeznaczonych do ogrzewania gadów emituje jedynie część spektrum UV, co niestety nie jest wystarczające dla jaszczurek. Część sprzedawców często wprowadza początkujących terrarystów w błąd sprzedając jako lampy o pełnym spektrum UV żarówki typu Night czy też Day Glo. Niestety przez to przekonanie można poważnie zaszkodzić zwierzęciu.

Istnieją trzy rodzaje promieniowania UV:

1) UVA

UVA w spektrum światła słonecznego występuje w największej ilości spośród wszystkich rodzajów promieniowania UV. Promieniowanie to jest emitowane przez specjalne lampy terrarystyczne, a także nieliczne żarówki. Światło UVA korzystnie wpływa na aktywność i samopoczucie agam brodatych, jak również wzmaga apetyt zwierząt. Dodatkowo może również stymulować chęć rozmnażania.

2) UVB

UVB jest to najważniejszy dla jaszczurek składnik promieniowania UV. Spektrum UVB umożliwia gadom syntezowanie, jak również utrzymanie w organizmie witaminy D3, która odpowiada za przyswajanie niezbędnego do rozwoju kości wapnia. Światło UVB emitowane jest przez świetlówki, jak również niektóre żarówki (np. Power Sun) stosowane do oświetlenia terrariów.

3) UVC

UVC jest szkodliwe i może wywoływać choroby nowotworowe, dlatego też w specjalistycznych lampach do zastosowań w terrarystyce spektrum to nie występuje.

Konieczność stosowania źródeł emitujących UVB


Wśród hodowców agam konieczność stosowania źródeł UVB jest kwestią sporną. Jednak to czy świetlówka UV jest niezbędnym elementem wyposażenia terrarium zależy od warunków jakimi dysponujemy, a także diety zwierząt. Niestety w naszym klimacie gdzie przez większą część roku nie możemy wystawiać zwierząt na działanie naturalnego światła słonecznego, a także nie możemy dostarczać im wystarczającej ilości świeżego pokarmu łąkowego (który może zmniejszyć ryzyko odwapnienia u zwierząt) stosowanie sztucznych źródeł promieniowania UVB jest konieczne.

Poniżej przedstawiamy kilka możliwych do wykorzystania w terrarium źródeł światła i promieniowania UVA i UVB:

1) Świetlówki rurowe emitujące promienie UVA i UVB

Obecnie można kupić wiele różnorodnych świetlówek przeznaczonych do celów terrarystycznych, emitujących spektrum UVA i UVB. Oprócz długości i mocy różnią się one też bardzo istotnymi parametrami, jak ilość emitowanego światła UVB (podawana w procentach) oraz żywotność.

Jeśli chcemy kupić odpowiednią świetlówkę, która ma spełniać swoje zadanie należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

ilość emitowanego światła UVB - musi wynosić 8% lub więcej, co stanowi niezbędne minimum dla gadów pustynnych i stepowych. Warunek ten spełnia zaledwie kilka oferowanych na rynku świetlówek jak np. Repti Glo 8.0 (Hagen), Repti Sun 10.0 (Zoo Med), D3 Reptile (Arcadia).

świetlówka powinna mieć jak największą, możliwą do zmieszczenia wewnątrz terrarium, długość.

lampa powinna być nowa, gdyż żywotność każdej jest ograniczona i zwykle wynosi od 6 miesięcy do roku czasu (w zależności od producenta). Po tym czasie lampy choć świecą nie emitują niezbędnego UVB i muszą być wymieniane.


Świetlówki tego typu są najwygodniejszym dla hodowcy źródłem promieniowania UV i mogą służyć również jako główne oświetlenie całego zbiornika hodowlanego, gdyż wskazane jest włączanie świetlówek na całą długość trwania cyklu dziennego (ok. 12-14 godzin dziennie). Należy pamiętać, iż świetlówki emitują promieniowanie UVB jedynie na niewielką odległość (ok. 25-30 cm), dlatego też aby zwierze mogło korzystać z promieniowania, należy zapewnić mu możliwość podejścia do świetlówki na wyżej określoną odległość. Ponadto należy pamiętać, że świetlówka powinna być bezwzględnie umieszczona wewnątrz terrarium, gdyż światło UVB nie przenika przez szkło.

Dodatkowo przy zakupie odpowiedniej do danej świetlówki oprawy, warto wybrać taką z odbłyśnikiem lub też dokupić dodatkowy odbłyśnik. Zastosowanie odbłyśnika pozwala skierować emisję światła w konkretnym kierunku co zwiększa intensywność, a także maksymalną odległość na jaką emitowane jest promieniowanie UVB.

2) Świetlówki kompaktowe emitujące UVA i UVB

Obecnie wiele firm produkujących "zwykłe" rurowe świetlówki do zastosowań terrarystycznych produkuje również ich kompaktowe odpowiedniki. Lampy tego typu są zazwyczaj droższe (chociaż stopniowo zaczyna się to zmieniać), jednak w przeciwieństwie do klasycznych świetlówek nie wymagają osobnej oprawy, gdyż montowane są w standardowych gwintach do żarówek (E27). Podobnie, jak w przypadku świetlówek rurowych, ważna jest w tym przypadku ilość emitowanego UVB (min. 8%), jak również umieszczenie świetlówki w odległości od miejsca wygrzewania nie przekraczającej 25-30 cm.

Świetlówki kompaktowe z uwagi na swoją budowę nie emitują promieniowania UVB na całej powierzchni terrarium, a jedynie w określonym jego punkcie, co nie odwzorowuje warunków występujących w naturze. Mimo to są świetnym rozwiązaniem szczególnie w małych terrariach, przeznaczonych do odchowu młodych agam, gdzie często nie ma miejsca na montaż długiej oprawy.

3) Żarówka Power Sun UV (Zoomed)

Lampy Power Sun UV występują w dwóch wariantach 100 oraz 160 W. Z uwagi na moc tych lamp, a co za tym idzie bardzo dużą ilość emitowanego ciepła, mogą być stosowane jedynie w wysokich terrariach (minimum 1m). Żarówka ta emituje dużą ilość ciepła, jak również pełne spektrum światła UV i z uwagi na to niepotrzebne jest stosowanie dodatkowego ogrzewania. Emisja UVB odbywa się na znacznie większą odległość niż w przypadku świetlówek (ponad 1 m), co nie wymaga umieszczania pod lampą dodatkowych miejsc do wygrzewania dla gadów. Power Sun UV jako samodzielne ogrzewanie i oświetlenie terrarium powinna być włączona przez cały cykl dzienny (12-14 godzin).

W przypadku zdecydowania się na zakup tej kosztownej żarówki warto pamiętać o podłączeniu go poprzez listwę zabezpieczającą przed przepięciami, gdyż w przypadku niestabilnych sieci energetycznych Power Sun szybko się psują.

4) Żarówka Ultra Vitalux 300 W (Osram)

Ultra vitalux jest specjalistyczną żarówką do zastosowań technicznych o bardzo dużej mocy. Spektrum światła emitowane przez Ultra vitalux bardzo wiernie odwzorowuje naturalne światło słoneczne. Jednak ogromna moc żarówki jak i nieporównywalnie większa, w stosunku do wyżej opisanych, ilość emitowanego promieniowania UV pozwala jedynie na krótkie cykle naświetlania z bardzo dużej odległości. Zakup Ultra vitaluxa jest w przeciwieństwie do wymienionych wcześniej rozwiązań jednorazową inwestycją na długie lata, jednak stosowanie go wymaga od hodowcy dużej odpowiedzialności i systematyczności. Agamy należy naświetlać poza terrarium w odpowiednio do tego celu wyznaczonym miejscu i ze stałej odległości ok. 1 metra. Cykl naświetlania powinien trwać ok. 15-25 minut i w przypadku młodych zwierząt powinien być powtarzany codziennie. Dorosłe osobniki można naświetlać co 2-3 dni przez ten sam okres czasu, dokładnie je wtedy pilnując. W trakcie takiego cyklu naświetlania zwierzę przyjmuje dawkę promieniowania wystarczającą na okres przerwy.

Z uwagi na to, że światło UVB nie przenika przez szkło, a wyjmowanie malutkich agam celem naświetlenia promieniowaniem UV jest niebezpieczne i wiąże się z dużym stresem, żarówka Ultra vitalux w praktyce nadaje się do naświetlania podrostków i dorosłych osobników.

Dodatkowo, w przypadku wyboru tej metody, celem utrzymania właściwego jasnego oświetlenia terrarium warto zamontować wewnątrz zwykłą rurową świetlówkę.

ta

ta