Wykrywanie Javascriptu wyłączone

Masz wyłączony javascript. Niektóre funkcje mogą nie działać. Proszę włączyć javascript aby mieć dostęp do pełnej funkcjonalności.

Jaszczurki

Węże

Żółwie

Krokodyle

Pajęczaki

Ptaszniki

Skorpiony

Płazy

Owady

Ssaki

Mięczaki

Skorupiaki

Wije

Owadożery

Gonocephalus chamaeleontinus - Drakun kameleonowaty, agama kątogłowa, kątogłówka kameleonowata

Stan prawny

Aneks UE:	Nie jest w Aneksie UE
Ochrona w Polsce:	Brak danych
Gatunek niebezpieczny:	Brak danych
CITES:	Nie jest na liście CITES
Gatunek inwazyjny w Polsce:

Skale

Trudność:	Gatunek umiarkowanie trudny w hodowli
Dostępność:	Gatunek o ograniczonej dostępności
Siła jadu:	Gatunek niejadowity

Gatunek
Nazwa gatunkowa:	Gonocephalus chamaeleontinus (Laurenti, 1768)
Nazwa polska	Drakun kameleonowaty, agama kątogłowa, katogłówka kameleonowata
Nazwa angielska	Chameleon Forest Dragon, Chmaeleon Anglehead Dragon, Javan Humphead Lizard
Nazwa niemiecka	Chamäleon-Winkelkopfagame
Podgatunki	Brak wyróżnionych podgatunków
Długość życia	10 -15 lat w naturze
Występowanie	Indonezja, Malezja Powiększenie mapy
Hodowla grupowa	Hodujemy pojedynczo, Hodujemy w parach, Hodujemy w haremach
Aktywność	Dzienna
Typ terrarium	Terrarium tropikalne
Wielkość terrarium dla dorosłego	80x80x100 cm
Wielkość terrarium dla haremu	100x100x100 cm
Oświetlenie	12 godzin
UVB	5%
Dymorfizm płciowy	Dymorfizm widoczny, patrz zakładka Wygląd samca oraz Wygląd samicy
Środowisko życia	Gatunek nadrzewny
Informacje wstępne	Gonocephalus chamaeleontinus jest bardzo ciekawą wizualnie agamą, coraz częściej spotykaną w hodowlach terrarystycznych. Gatunek ten zasiedla Indonezję (Sumatrę, Jawę oraz szereg mniejszych, okolicznych wysp) oraz Malezję. Długość dorosłych osobników wynosi 23 - 35 cm, masa ciała do 180 gramów. Ciało tej agamy jest stosunkowo wysokie, spłaszczone co w połączeniu z wydatnymi łuskami w grzebieniu oraz stosunkowo dużą głową sprawia wrażenie, że gad jest znacznie większy niż w rzeczywistości. Głowa, kończyny i ogon pokryte jest ostrymi, zachodzącymi na siebie łuskami z wyraźnym kilem. Łuski na tułowiu są mniej zaostrzone. Na karku występuje wydatny grzebień utworzony z powiększonych zaostrzonych łusek zachodzących na siebie u podstawy dachówkowato. Grzebień biegnie wzdłuż grzbietu ale łuski go tworzące są już znacznie mniejsze od tych na karku. Czaszka jest duża, wysoka z bardzo wyraźnymi zgrubieniami nad oczodołami. Wierzch czaszki pokryty jest pogrubionymi łuskami. Worek podgardzielowy wydatny, dobrze rozwinięty. Uzębienie jak u wszystkich agam akrodontyczne. Z przodu pyska wyraźnie widoczne powiększone zęby przypominające kły ssaków. Tęczówka oczu rdzawo-czerwona z błękitną obwódką. Kończyny są stosunkowo smukłe ale bardzo silne. Palce dłoni i stóp długie i zakończone bardzo ostrymi, haczykowatymi pazurami. Ogon średniej długości, sztywny - służy głównie utrzymywaniu równowagi podczas wspinaczki wśród gałęzi.
Odmiany	Brak.
Wygląd samca	Samce są przeważnie nieco większe i bardziej masywne od samic, mają większą głowę z bardziej zaznaczonym grzebieniem na karku. Ubarwienie dorosłego samca zdominowane jest przez różne odcienie koloru zielonego. Głowa i grzebień (niekiedy również grzbiet) o jasnozielonym ubarwieniu. Podgardle oraz tułów najczęściej oliwkowo-zielone lub niebiesko-zielone i pokryte nieregularnymi plamami barwy pomarańczowej. Ogon i kończyny są ciemniejsze, ale również niekiedy widoczne są na nich pomarańczowe cętki. U niektórych osobników pysk i obwódka oczu są żółtawe lub pomarańczowe. Natężenie ubarwienia zależy w dużym stopniu od stanu emocjonalnego gada. W okresie godowym samce stają się znacznie bardziej jaskrawo ubarwione. Osobniki przestraszone również przybierają bardziej kontrastowe ubarwienie.
Wygląd samicy	Samice są z reguły nieco mniejsze od samców i mają delikatniej zbudowaną głowę. Grzebień jest mniejszy. Ubarwienie dojrzałych płciowo samic zdominowane jest przez oliwkowy brąz. Bardzo wyraźny jest u samic siateczkowaty, nieregularny deseń czarnych cętek lub pręg.
Cechy szczególne	Jest to jaszczurka prowadząca bardzo skryty tryb życia. Większość czasu spędza nieruchomo na pionowych gałęziach drzew maskując się doskonale dzięki swojemu ubarwieniu wśród liści i epifitycznych roślin porastających konary. W przypadku zagrożenia drakuny spłaszczają swoje ciała aby wydawać się większe niż w rzeczywistości. Podnoszą worek podgardzielowy, otwierają paszczę i sycząc wykonują pozorowane ataki w celu zniechęcenia napastnika. Jeżeli tego typu zachowanie nie da rezultatu starają się uciec lub atakują dotkliwie kąsając. W warunkach hodowlanych drakuny ulegają bardzo łatwo przegrzaniu. Jaszczurki te znacznie lepiej znoszą lekkie przechłodzenie od przegrzania. Należy pamiętać koniecznie aby temperatura nie podniosła się powyżej 35°C, gdyż niemal zawsze prowadzi to do silnego szoku, odwodnienia i śmierci zwierzęcia.
Biotop	Zasiedla zarówno stare zbiorowiska leśne, lasy górskie, jak i zarośla mangrowe, a nawet plantacje i pola uprawne. W przeciwieństwie do wielu gatunków leśnych gadów, drakuny kamelonowate skorzystały z działalności człowieka. Ich populacja znacząco zwiększyła się na obszarach gdzie występuje puszcza wtórna, powstała na miejscu wyciętych lasów pierwotnych. Obszary tego typu, porośnięte młodym drzewostanem są rzadko wybierane przez inne gatunki agam, toteż drakuny kameleonowate pozbawione konkurencji zwiększyły liczebność swojej populacji. Na swoje terytoria wybiera przeważnie drzewa średniej wielkości o pniach pochyłych, niekiedy nawet duże krzewy. Samce są terytorialne w stosunku do innych samców, zaciekle bronią swojego pnia. Samice są znacznie mniej agresywne, niekiedy kilka zasiedla jeden pień drzewa.
Temperatura	W dzień 24 - 28°C, pod promiennikiem do 32°C. W nocy nie mniej niż 22°C
Wilgotność	70 - 80% w dzień, do 90% w nocy.
Terrarium	Jako że jest to typowo gatunek nadrzewny, terrarium powinno być w planie pionowym. Konieczne jest wyposażenie wnętrza terrarium w liczne gałęzie, każdy osobnik powinien mieć przynajmniej jeden masywny konar, który będzie stanowił jego grzędę. Z własnego doświadczenia mogę stwierdzić, że samce drakunów wybierają konary jak najbardziej pionowe i zawsze usadawiają się powyżej samic w widocznych miejscach. Na podłoże najlepiej zastosować mieszaninę torfu i włókna kokosowego, która będzie doskonale podtrzymywała wilgoć. Tylną ścianę terrarium warto również wyłożyć ścianką korkową, zmniejsza to ewentualne ryzyko urazów mechanicznych (niektóre osobniki, zwłaszcza młode mają tendencję do wpadania w panikę i nagłych skoków, które często kończą się kontuzjami pyska podobnie jak w przypadku agam błotnych) oraz daje zwierzętom dodatkową powierzchnię do wspinaczki. W zbiorniku można umieścić żywą roślinność tropikalną, jaszczurki nie wykazują zainteresowania zjadaniem liści a rośliny na pewno będą wpływały pozytywnie na utrzymywanie odpowiedniego mikroklimatu oraz zapewnią kryjówki. Ważne jest jednak aby przy wyborze roślin żywych unikać gatunków toksycznych, wydzielających trujące alkaloidy na powierzchnię liści (np. difenbachia). Drakuny spijając rosę z roślin mogłyby się bardzo łatwo otruć. Roślinność powinna być również wystarczająco wytrzymała aby nie uległa zniszczeniu podczas wspinaczek. Gady te bardzo dużo piją, zlizują najczęściej wodę z powierzchni gałęzi lub liści, niektóre osobniki potrafią również pić z miseczek lub baseników. Wilgotność najlepiej zapewnić poprzez spryskiwanie terrarium letnią wodą przynajmniej dwa razy dziennie. Doskonale sprawdzają się również fogery. Poza spryskiwaniem konieczne jest umieszczenie w terrarium płytkiego baseniku ze świeżą wodą. Drakuny często „leżakują „ w baseniku i załatwiają się do wody dlatego bardzo ważne jest regularna i częsta wymiana wody w zbiorniku.
Żywienie	W naturze odżywiają się głównie dużymi owadami: chrząszczami, prostoskrzydłymi, ćmami, w mniejszym stopniu zjadają również ślimaki. Okazjonalnie plądrują ptasie gniazda lub zjadają mniejsze gady (np. niewielkie gekony). W niewoli najlepiej karmić je jak najbardziej urozmaiconym pokarmem: świerszczami, szarańczami, różnymi gatunkami karaczanów, chrząszczami. Jak najbardziej wskazane jest podawanie planktonu łąkowego, z zaznaczeniem, że należy go zbierać jedynie w czystych ekologicznie, nieopryskiwanych miejscach. Duże osobniki chętnie urozmaicają swoją dietę również noworodkami mysimi i kolorowymi, słodkimi owocami. Oczywiście do pokarmu należy regularnie podawać suplementy witaminowo – mineralne.
Rozmnażanie	Sporadycznie zdarza się wystąpienie lęgów u tego gatunku, u osobników pochodzących z odłowu. Samice po kopulacji schodzą na dno terrarium i wyszukują odpowiednie miejsce w podłożu, badając wilgotność i temperaturę zagłębiając w podłoże końcówkę pyska. Następnie wygrzebuje płytkie zagłębienie i składa 2-10, owalnych jaj o długości ok. 3 cm. Optymalna temperatura do inkubacji jaj to 27–29°C. Jaja są bardzo wrażliwe na wyschnięcie, po zniesieniu najlepiej przenieść je delikatnie do zbiornika inkubacyjnego na podłoże z wermikulitu. Inkubacja trwa 85–90 dni. Młode po wykluciu najlepiej trzymać oddzielnie. Młode rosną bardzo szybko, wymagają naświetlania promieniami UVB oraz obfitości pokarmu z dodatkami suplementów.
Zimowanie	Brak danych
Uwagi	Osobniki dorosłe są raczej mało płochliwe, młode są bardzo wrażliwe na stres. Wszystkie osobniki pochodzące z odłowu należy po ewentualnym zakupie poddać kwarantannie. Konieczne jest przebadanie jaszczurek pod kątem obecności pasożytów wewnętrznych, najlepiej jest pobrać próbki odchodów i przekazać do analizy u lekarza weterynarii. Często jaszczurki te są również nosicielami kleszczy i roztoczy. Zdarza się, że osobniki odławiane z natury mają również liczne kontuzje powstałe w trakcie chwytania i transportu. Najczęściej są to uszkodzenia pyska lub połamane palce. Przy odpowiedniej opiece weterynaryjnej, po usunięciu pasożytów i aklimatyzacji drakuny stają się bardzo wdzięcznymi i mało problematycznymi jaszczurkami w hodowlach terrarystycznych. Jednakże decydując się na zakup tego gatunku najlepiej poszukać okazów rozmnożonych w niewoli (spotyka się je coraz częściej, zwłaszcza w hodowlach niemieckich). Zwierzęta te są znacznie mniej problematyczne w utrzymaniu. Reasumując – drakun kameleonowaty, mimo że jest najprawdopodobniej najłatwiejszym do hodowli gatunkiem z całego rodzaju. Gonocephalus nadaje się raczej dla zaawansowanych terrarystów i nie polecam zakupu tych gadów osobom zaczynającym przygodę z hodowlą zwierząt egzotycznych.
Źródła informacji	Na podstawie własnych doświadczeń oraz: 1. Manthey U. & W. Denzer (1993): Die Echten Winkelkopfagamen der Gattung Gonocephalus Kaup (Sauria: Agamidae) VI. Die chamaeleontinus-Gruppe. Sauria (Berlin) 15 (2): 23–38. 2. Manthey, U. & W. Grossmann (1997): Amphibien & Reptilien Südostasiens. NTV, Münster. 3. Manthey, U. & N. Schuster (1999): Agamen. NTV, Münster. 4. Prof. Angel C Alcala: Guide to Philippine Flora and Fauna. Volume X, Amphibians and Reptiles, Natural Resources Management Centre, Ministry of Natural Resources and University of the Philippines, 1986. 5. K R G Welch:Lizards of the World: A Checklist. 5: Agamidae, Chamaeleonidae, Cordylidae and Gerrhosauridae, KCM Books, Somerset, England, 1994.