Hoya - Hoja

Rząd: toinowce (Apocynales Bromhead, 1838)

Rodzina: toinowate (Apocynaceae A.L. de Jussieu, 1789)

Synonimy: woskownica choć ta nazwa nie jest prawidłowa (odnosi się do innej rośliny).

Najpopularniejsze gatunki:

• Hoja australijska (Hoja południowa) - Hoya australis - liście owalne, kilka odmian o różnym ubarwieniu, kwiaty białe
• Hoja piękna - Hoya bella - dość drobne liście, bardziej wrażliwa na przesuszenie i podatna na szkodniki niż większość hoi, kwiaty białe z różowym, istnieje też odmiana o kwiatach czysto białych, kilka odmian o rozmaicie ubarwionych liściach (variegata/albomarginata, Luis Bois)
• Hoja różowa (woskownica) - Hoya carnosa lub Asclepias carnosa - najpopularniejszy i najdłużej uprawiany gatunek; liście podłużne, ciemnozielone, srebrno nakrapiane, kwiaty zwykle biale, czasem różowawe, dostępne liczne odmiany o rozmaitej barwie i budowie liści (Variegata, Tricolor, compacta, Krinkle), gatunek stosunkowo odporny na zaniedbania i łatwy w uprawie
• Hoya pubicalyx - wymagania podobne do H. carnosa, liście duże, podłużne, srebrzyście nakrapiane, z reguły nieco jaśniejsze niż u poprzedniego gatunku, u niektórych odmian młode liście purpurowe do czarnobrunatnego; kwiaty mocno owłosione, różowe, szaro-różowe, czasem prawie czarne z elementami różu i czerwieni - kilkanaście odmian o różnym kolorze kwiatów oraz pokroju i ubarwieniu liści; roślina chętnie rosnąca i osiągająca spore rozmiary ale czasem sprawiająca problemy jeśli chodzi o kwitnienie;
• dostępne są ciekawe gatunki o małych liściach, które po dokładnym sprawdzeniu wymagań mogą być użyteczne jako rośliny terraryjne - również do niedużych zbiorników - aczkolwiek brak zimowego odpoczynku w niższej temperaturze może niekorzystnie wpłynąć na kwitnienie : Hoya dickasoniana / wee-bella - bardzo drobne (12 x 5 mm) ciemnozielone liście, kwiaty zbliżone wyglądem do Hoya bella, raczej zwisająca niż pnąca ; Hoya lacunosa - liczne odmiany o różnym pokroju i barwie liści (do ok. 4-5 cm długości u większości odmian, często mocno nakrapiane srebrzyście, czasem odmienny kolor młodych liści), uchodzi za łatwą w uprawie i chętnie kwitnącą, kwiaty drobne, białe, pachnące; Hoya krohniana (wcześniej uważana za jedną z odmian lacunosy - ciemnozielone liście w kształcie serc); Hoya linearis - liscie długie, bardzo wąskie,(30x3mm) szarawozielone, mocno owłosione, pędy potrafią osiągać kilka metrów długości, roślina raczej zwisająca niż pnąca; Hoya serpens - okrągłe liście ok.10-12 mm średnicy, lekko owłosione, kwiaty drobne, seledynowe ; Hoya cv. Mathilde (krzyżówka H.carnosa i H. serpens) liście ciemnozielone, nakrapiane, skórzaste jak u H. carnosa, okrągłe o średnicy 20-30 mm
• dostępnych jest kilkadziesiąt gatunków o zróżnicowanej budowie i barwie kwiatów i o bardzo zróżnicowanych wymaganiach z reguły uprawiane przez miłośników

Opis: Rodzaj pnączy z rodziny toinowatych (ok. 200 gat.), pochodzących z dalekiej Azji oraz Australii. Charakteryzują się naprzeciwległymi, mięsistymi lub skórzastymi liśćmi. Kwiaty koloru białego, seledynowego, żółtego, różowego lub liliowego, mięsiste, o wyrazistym zapachu, zebrane w baldachy po 12 - 15 szt. Wyglądają jakby ulepione z wosku (stąd synonim - woskownica). Większość gatunków rosnąc wypuszcza długie, bezlistne pędy na których dopiero po jakimś czasie pojawiają się liście. Kształt, wielkość i ubarwienie liści potrafi być bardzo zmienny nawet na jednej roślinie w zależności od warunków uprawy.

Stanowisko: Hoja preferuje stanowiska jasne, choć nie bezpośrednio nasłonecznione. Pełne światło ma udział w kwitnieniu lecz bezpośrednie słońce powoduje oparzenie i plamy na liściach. Z kolei zbyt zacienione stanowisko sprawia, że hoja rośnie szybko ale nie kwitnie. Najlepszym stanowiskiem jest strona wschodnia przy czym należy pamiętać, że roślina nie lubi zmian pozycji. W przypadku gatunków innych niż H.carnosa lepiej upewnić się co do upodobań rośliny.

Temperatura: Roślina jest ciepłolubna, choć temperatura latem nie powinna przekraczać 24°C, zimą zaś wymaga bardziej umiarkowanych temperatur. Po kwitnieniu od października do lutego należy temperaturę obniżyć do 10-14°C ( jednak nie powinna spadać poniżej 10°C) ponieważ rośliny nie są odporne na wychłodzenie. Po okresie spoczynku roślina powinna być stopniowo przyzwyczajana do wyższej temperatury.

Podlewanie i nawożenie: W czasie upałów podlewanie (tylko deszczówką) raz w tygodniu, zimą raz na dwa tygodnie. Co ciekawe roślina pozbawiona wody nawet przez dwa tygodnie nie wykazuje oznak przesuszenia, ani obumierania liści. Hoja uwielbia wysoką wilgotność powietrza dlatego zaleca się spryskiwanie rośliny.
Nawozimy jedynie w okresie wzrostu i kwitnienia raz na dwa tygodnie, stopniowo zmniejszając dawkę.

Szkodniki: rośliny dość podatne na wełnowca, przędziorka, problemem bywają tez ziemiórki

Podłoże: Gleba inspektowo-darniowa z domieszką piasku, także podłoża do storczyków, inne mieszanki o dobrej przepuszczalności - większość gatunków lepiej zniesie chwilowe przesuszenie niż zalewanie; wiele gatunków doskonale rośnie w hydroponice lub w uprawie parahydroponicznej np. w torfowcu lub w pumeksie wulkanicznym.

Rozmnażanie: Następuje z sadzonek pędowych pobieranych najlepiej w okresie maj – lipiec, które ukorzeniamy w temperaturze 22-25°C, przy wysokiej wilgotności powietrza ( w innych porach roku efekty mogą być gorsze ale przy zapewnieniu odpowiednich warunków większość sadzonek powinna się przyjąć). Najpopularniejsze i najskuteczniejsze podłoża do ukorzeniania to seramis, mech torfowiec, keramzyt lub perlit ale wiele gatunków dobrze ukorzenia się w wodzie lub po prostu w ziemi. Ponieważ kluczowa jest wysoka wilgotność powietrza podczas ukorzeniania, sadzonki często wymagają umieszczenia w szklarence lub np. w plastikowym worku. Inną metodą jest rozmnażanie przez odkłady, czyli przyłożenie pędu do podłoża tak, aby wypuścił korzenie. Wówczas odcinamy pęd i przesadzamy do osobnej doniczki. Można także podzielić pęd na sadzonki, jednak korzystając z tej metody należy pamiętać, że zbyt mała ilość liści w sadzonce sprawia, iż roślina przez długi czas (nawet kilka lat) pozbawiona jest przyrostów. Po ukorzenieniu rośliny trzymamy ją w pełnym świetle i obficie podlewa. Niesłusznie uważa się, że w warunkach amatorskich rozmnażanie jest trudne ale tak naprawdę wymaga jedynie cierpliwości.

Uwagi: Hoja nie lubi przesadzania i zmiany stanowiska. Unikamy przelania rośliny i nie stawiamy jej w przeciągach (roślina choruje). Po przekwitnięciu nie usuwamy szypułek kwiatowych, gdyż w ich miejsce wyrastają nowe kwiaty.

Stopień trudności uprawy: od bardzo łatwych w uprawie do wymagających ścisle kontrolowanych warunków
Źródło:
Własne doświadczenia

• Encyklopedia pnączy - pnacza.info
• Wikipedia (Foto)
• Światkwiatów.pl
• floraforum.eu i inne źródła internetowe