Orthoptera, Prostoskrzydłe
Orthoptera, czyli prostoskrzydłe, to rząd owadów obejmujący znane gatunki, takie jak pasikoniki, świerszcze i szarańcze. Charakteryzują się przekształconymi, skórzastymi przednimi skrzydłami (pokrywami) i błoniastymi tylnymi, służącymi do lotu. Mają gryzący aparat gębowy i silnie rozwinięte tylne nogi skoczne. Wiele ga...
Statystyki
| Dodano przez: | KN_Faunatycy |
| Pomogli: | Nook, |
| Dodano: | kwi 14 2013 17:35 |
| Aktualizowano: | lip 07 2014 17:56 |
| Wyświetlenia: | 1139 |
| Komentarzy: | 0 |
| Litera | O, P |
| Zwierzęta | Owady |
| Dziedzina nauki | Zoologia |
Rząd Orthoptera (prostoskrzydłe, zwane także Saltatoria - szarańczaki) to rząd owadów (Insecta). Na świecie opisano ok. 14,000 gatunków, z czego w Polsce występuje zaledwie ok. 80. Wyróżnia się dwa podrzędy:
Ciało może być bocznie spłaszczone bardziej wydłużone i walcowate, albo nieco grzbieto-brzusznie spłaszczone. Głowa jest stosunkowo duża, aparat gębowy gryzący, zbudowany z żuwaczek i dwóch par członowanych szczęk. Na tułowiu występuje dobrze wykształcone przedplecze (pronotum). Skrzydła pierwszej pary są zwykle usztywnione, skórzaste, przekształcone w pokrywy. Skrzydła drugiej pary błoniaste, w spoczynku wachlarzowato złożone. Zdarza się, że obie pary skrzydeł są silnie skrócone lub w ogóle nie występują. Charakterystyczne dla Orthoptera są silne, skoczne odnóża III pary. Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa) nie posiada odnóży skocznych, ma natomiast odnóża pierwszej pary przekształcone w łopaty służące do wykopywania podziemnych chodników. Na końcu odwłoka występują przysadki odwłokowe. U samic występuje pokładełko, u samców niektórych gatunków wyrostki rylcowe.
Oczy zwykle dobrze rozwinięte, mogą występować przyoczka (1-3). Czułki mają różną długość i zbudowane są z różnej liczby członów – od 10 do ok. 200. Zazwyczaj są to czułki typu nitkowatego, choć występują także paciorkowate i buławkowate. Czułki mające ponad 30 członów i przekraczające ponad połowę długości ciała są charakterystyczne dla Esnifera, natomiast czułki krótsze, sięgające czasem tylko do końca pronotum, charakteryzują Caelifera.
Charakterystyczne dla Orthoptera są narządy dźwiękowe oraz związany z nimi dobrze rozwinięty słuch. U Acrididae narząd dźwiękowy zbudowany jest ze zgrubień na krawędzi ud tylnych odnóży oraz wzmocnionych brzegów skrzydeł I pary. Owad wydaje dźwięk pocierając odnóżami o zgrubiałe żyłki na skrzydłach. Narząd słuchu mieści się na bokach I segmenty odwłoka. U pozostałych grup w rzędzie Orthoptera aparat dźwiękowy zbudowany jest ze zgrubiałych żyłek skrzydeł pierwszej pary (dźwięk powstaje przez pocieranie skrzydłem o skrzydło), a narządy słuchu zlokalizowane są na goleniach odnóży I pary.
Występowanie
Najwięcej gatunków występuje w klimacie ciepłym, wiele z nich żyje w klimacie umiarkowanym, istnieją także gatunki występujące w klimacie chłodnym (Patagonia, tundra na północy). Zamieszkują różnorodne środowiska, począwszy od łąk, pastwisk, pól i lasów, z którymi najczęściej są kojarzone, aż po jaskinie, wydmy, wysokie góry czy mrowiska. Niektóre zamieszkują ludzkie domy, inne jak Gryllotalpa gryllotalpa żyją pod ziemią. Istnieją także gatunki zamieszkujące brzegi mórz i wód słodkich potrafiące w razie potrzeby świetnie pływać, np. Tetrix subulata. Zdecydowana większość prowadzi dzienny tryb życia.
- Esnifera (długoczułkowe) – należą tu między innymi Tettigoniidae (pasikonikowate), Gryllidae (świerszczowate), Gryllotalpidae (turkuciowate)
- Caelifera (krótkoczułkowe) – np. Acrididae (szarańczowate)
Ciało może być bocznie spłaszczone bardziej wydłużone i walcowate, albo nieco grzbieto-brzusznie spłaszczone. Głowa jest stosunkowo duża, aparat gębowy gryzący, zbudowany z żuwaczek i dwóch par członowanych szczęk. Na tułowiu występuje dobrze wykształcone przedplecze (pronotum). Skrzydła pierwszej pary są zwykle usztywnione, skórzaste, przekształcone w pokrywy. Skrzydła drugiej pary błoniaste, w spoczynku wachlarzowato złożone. Zdarza się, że obie pary skrzydeł są silnie skrócone lub w ogóle nie występują. Charakterystyczne dla Orthoptera są silne, skoczne odnóża III pary. Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa) nie posiada odnóży skocznych, ma natomiast odnóża pierwszej pary przekształcone w łopaty służące do wykopywania podziemnych chodników. Na końcu odwłoka występują przysadki odwłokowe. U samic występuje pokładełko, u samców niektórych gatunków wyrostki rylcowe.
Oczy zwykle dobrze rozwinięte, mogą występować przyoczka (1-3). Czułki mają różną długość i zbudowane są z różnej liczby członów – od 10 do ok. 200. Zazwyczaj są to czułki typu nitkowatego, choć występują także paciorkowate i buławkowate. Czułki mające ponad 30 członów i przekraczające ponad połowę długości ciała są charakterystyczne dla Esnifera, natomiast czułki krótsze, sięgające czasem tylko do końca pronotum, charakteryzują Caelifera.
Charakterystyczne dla Orthoptera są narządy dźwiękowe oraz związany z nimi dobrze rozwinięty słuch. U Acrididae narząd dźwiękowy zbudowany jest ze zgrubień na krawędzi ud tylnych odnóży oraz wzmocnionych brzegów skrzydeł I pary. Owad wydaje dźwięk pocierając odnóżami o zgrubiałe żyłki na skrzydłach. Narząd słuchu mieści się na bokach I segmenty odwłoka. U pozostałych grup w rzędzie Orthoptera aparat dźwiękowy zbudowany jest ze zgrubiałych żyłek skrzydeł pierwszej pary (dźwięk powstaje przez pocieranie skrzydłem o skrzydło), a narządy słuchu zlokalizowane są na goleniach odnóży I pary.
Występowanie
Najwięcej gatunków występuje w klimacie ciepłym, wiele z nich żyje w klimacie umiarkowanym, istnieją także gatunki występujące w klimacie chłodnym (Patagonia, tundra na północy). Zamieszkują różnorodne środowiska, począwszy od łąk, pastwisk, pól i lasów, z którymi najczęściej są kojarzone, aż po jaskinie, wydmy, wysokie góry czy mrowiska. Niektóre zamieszkują ludzkie domy, inne jak Gryllotalpa gryllotalpa żyją pod ziemią. Istnieją także gatunki zamieszkujące brzegi mórz i wód słodkich potrafiące w razie potrzeby świetnie pływać, np. Tetrix subulata. Zdecydowana większość prowadzi dzienny tryb życia.
0 Komentarze