Polimorfizm funkcjonalny

Polimorfizm funkcjonalny - zjawisko występowania w obrębie populacji organizmów określonego gatunku, odmiennych form różniących się funkcjonalnie lub strukturalnie. Polega na tworzeniu się hierarchii i podziału funkcji w obrębie populacji. Zachodzi m.in. u owadów (u mrówek, pszczół, os i szerszeni).
U mrówek obok normalnych samców i samic, występują niepłodne samice zwane robotnicami. Ponadto u niektórych mrówek, wśród robotnic występuje zróżnicowanie na kasty (np. u gmachówki drzewotocznej). Najczęściej są to dwa rodzaje samic niepłodnych: robotnice pełniące różne funkcje w gnieździe i robotnice-żołnierze. Niekiedy pomiędzy tymi dwiema głównymi kastami istnieją dodatkowe pośrednie formy robotnic (największe zróżnicowanie widzimy u mrówek grzybiarek). Podobny dymorfizm funkcjonalny występuje u termitów. Posiadających one samca i samicę oraz kastę prawdziwych robotnic i robotników. W przeciwieństwie do mrówek (determinacja robotnica/żołnierz u mrówek zależna jest od przyjmowanego pokarmu przez larwy, jest nieodwracalna) w pewnych sytuacjach robotnice i robotnicy potrafią przekształcić się w formę płciową przyspieszając rozwój kolonii termitów. Także u pszczół wyróżniamy podział na królową, trutnie oraz robotnice.